Archive - Controlling Crowds Part IV

De afgelopen albums van het collectief Archive rondom Darius Keeler en Danny Griffiths waren allen ontegenzeggelijk overweldigend. Controlling Crowds was enkele maanden geleden het nieuwe hoofdstuk en alsof een bijna tachtig minuten durend opus nog niet voldoende was, wordt er met Part IV een hoofdstuk aan toegevoegd. Part IV kan als los album worden aangeschaft of samen met de eerdere drie delen van Controlling Crowds. De nieuwe plaat doet dan ook geenszins onder voor een volledig album.

Met de voorgaande drie albums (inclusief Controlling Crowds) vond Archive steeds meer een stabiel eigen gezicht dat met iedere release en tour nieuwe liefhebbers aan zich bond. Dat proces wordt met Part IV alleen maar voortgezet. Controlling Crowds vergrootte het contrast in de idiosyncratische songstructuren van accentuerende stijlen. Hoewel die aanpak minder subtiel is dan voorheen, leverde dat een album op dat je op onbewaakte momenten op een emotionele afgrond brengt. Part IV gaat ook weer voortvarend van start. De rol van rap, zoals Archive met Londinium in 1996 ooit begon, wint op alle delen van Controlling Crowds terrein. Gelukkig is het rap van de goede soort. Toch vergroot het ook de delen van de albums die minder melodische subtiliteit bevatten. Aanvankelijk lijkt Part IV zelfs de grote contrasten te schuwen en daarmee af te vlakken en minder dynamische rijkdom in zijn muzikale lagen te bevatten. Anderzijds is het ook mogelijk dat je na tachtig minuten gewoon zelf bent afgevlakt van het behoorlijk muzikaal geweld dat eraan vooraf ging. Een luistersessie van Archive is een mooie ervaring, maar beslist geen sinecure. Met The Empty Bottle hervindt Archive op Part IV toch weer de rust om je zintuigen op scherp te zetten en met enkele verrassingen te komen. De overgang van het etherische Come On Get High naar de typerende Londinium rap van Tought Conditioning is ijzersterk. Later hoor je een klassiek aandoende ballade als To The End en met het atypische Lunar Bend vindt Controlling Crowds als geheel een zacht bevredigend en comfortabeler eind dan met Funeral. Het echte eind is ingeruild voor perspectieven.

Part IV geeft Controlling Crowds een extra dimensie die zeker niet als overbodig kan worden bestempeld. Waarom het collectief er dan voor koos om de plaat in tweeën uit te brengen, in plaats van direct als dubbellaar, blijft onduidelijk. Het werkt in de hand dat de luisteraar op zoek gaat naar bestaansrecht en verschillen in een groot muziekstuk dat kennelijk als geheel moet worden behandeld. De volgende keer mag het van mij weer op de gebruikelijke wijze, hetgeen overigens niets afdoet aan de wederom opmerkelijke kwaliteiten van dit verlengde nieuwe Archive document.