Lars Horntveth - Kaleidoscopic

Zo af en toe schenk ik ook aandacht aan een bijzondere plaat die al wat langer geleden uitgebracht is. Vorig jaar verscheen Kaleidoscopic van componist Lars Horntveth (bekend van Jaga Jazzist), de opvolger van POOKA! Kaleidoscopic is zelfs voor de alternatieve pop een uiterst onconventioneel werk. Ik zeg met opzet werk, want het album betreft in feite slechts één enkele compositie. Daarmee gedraagt Lars Horntveth zich niet meer als pop of jazzmuzikant, maar als klassieke componist, in dien verstande dat hij wel een hele serie instrumenten voor zijn rekening neemt onder leiding van Terje Mikkelsen. De uitvoering is daarmee minstens zo verfrissend als de muziek.
Het is een vaak gehoorde kreet dat er in de klassieke muziek een starre houding heerst. Dat drijft muzikanten als Lars Horntveth, die duidelijk affiniteit hebben met de werkwijze, ertoe hun heil daarbuiten te zoeken. Nu is die stap voor Hortnveth wellicht vergemakkelijkt omdat hij al historie had bij Jaga Jazzist. Hij heeft een volstrekt unieke stijl, waarin een uitgesproken avant-gardistische, cinematografische visie het heft in handen houdt.
Kaleidoscopic komt nog het dichtst in de buurt van een symfonie. Waar andere progressievelingen vaak juist openlijk een botsing of ontmoeting van stijlen opzoeken om aan genres en conventies te ontsnappen, richt Lars Horntveth zijn pijlen op een complete symbiose. Modern klassiek, filmmuziek, jazz, pop en rock smelten als een vanzelfsprekendheid samen om tot een werkelijk betoverend mooi meditatief muziekstuk te komen. Uit alles spreekt een sfeer die mij gemakkelijk doet denken aan The Planets van Gustav Holst, bepaalde symfonische suites van Claude Debussy of Edvard Grieg en de Nederlandse componist Roel van Oosten. De bezetting en stijlomslagen zijn daar echter totaal niet mee te rijmen. Toch is er geen beginnen aan om hem tussen namen als Jon Hopkins, Olafur Arnalds of Gregor Samsa te noemen, noch minimalistische en elektronica componisten als Max Richter, Johann Johannson. Ook heeft de muziek niet de vervreemdende uitwerking die experimentele pioniers, zoals Steve Jansen, vaak hebben. Kaleidoscopic is in de basis niet elektronisch, niet minimalistisch en niet uitgesproken experimenteel. Daarentegen is het niet te ontkennen dat Lars Horntveth op geheel eigen wijze zeker een pionier is. Hij heeft een stoutmoedige visie op de ontwikkeling en mogelijkheden van muzikale vormen, maar lijkt er totaal niet op uit te zijn om het resultaat daarvan moeilijk of overdadig complex te maken.
De titel Kaleidoscopic is goed gekozen. De componist neemt een positie in die als een cirkel om het bestaande heen lijkt te liggen. In een constante, beschouwende beweging draait hij daar in veranderlijk tempo omheen, zo af en toe een stap de kern in wagend. De souvenirs van die uitstapjes brengt hij in dezelfde cirkel in beweging, totdat er een vlekkerig aura van draaiende lichamen ontstaat. Kaleidoscopic gaat verder dan reflectie, het vormt afwisselende brandpunten. Het is een grote zeldzaamheid dat nieuwe geluiden zo authentiek en aangenaam klinken. Ik spoor ook de klassieke muziekliefhebber met klem aan om dit album eens te beluisteren. Eenieder die weleens wordt gehinderd door ontdekkingsdrang heeft er nu een bestemming bij.